SỰ RA ĐỜI VÀ TRƯỞNG THÀNH CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM QUA CÁC THỜI KỲ ĐẠI HỘI

TQT – 90 năm kể từ khi thành lập đến nay (3/2/1930 – 3/2/2020), Đảng ta đã trải qua 12 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội của Đảng đều gắn với những giai đoạn lịch sử, những thắng lợi, những thành tựu và những bài học kinh nghiệm của cách mạng Việt Nam.

   * Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ I

       Diễn ra từ ngày 28 đến ngày 31 – 3 – 1935 tại phố Quan Công, Ma Cao (Trung Quốc). Tham dự có 13 đại biểu chính thức thay mặt cho 500 đảng viên trong nước và các Đảng bộ ở nước ngoài. Ban Chấp hành Trung ương gồm 9 ủy viên chính thức và 4 ủy viên dự khuyết. Đồng chí Lê Hồng Phong được bầu làm Tổng Bí thư. Ban Chấp hành Trung ương nhất trí cử đồng chí Nguyễn Ái Quốc là đại biểu của Đảng bên cạnh Quốc tế Cộng sản. Đại hội đánh dấu sự khôi phục hệ thống tổ chức của Đảng từ Trung ương đến địa phương, từ trong nước ra ngoài nước; đẩy mạnh cuộc vận động thu phục quần chúng, thống nhất phong trào đấu tranh cách mạng của công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng.

* Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ II

Diễn ra từ ngày 11-19/2/1951 tại xã Vinh Quang, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Dự Đại hội có 158 đại biểu chính thức, thay mặt cho hơn 73 vạn Đảng viên.

Đại hội thông qua Báo cáo Chính trị, Báo cáo “Hoàn thành giải phóng dân tộc, phát triển dân chủ nhân dân, tiến tới chủ nghĩa xã hội”, thông qua Chính cương của Đảng Lao Động Việt Nam (Đảng ra hoạt động công khai và lấy tên này). Đại hội đã phát triển đường lối kháng chiến và đề ra những chính sách cụ thể để đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi hoàn toàn và chuẩn bị những tiền đề đi lên CNXH sau khi kháng chiến thành công. Do sự phát triển và yêu cầu của sự nghiệp cách mạng và kháng chiến, đại hội quyết định xây dựng ở mỗi nước Đông Dương một Đảng Cộng sản riêng. Ở Việt Nam, Đảng lấy tên là Đảng Lao động Việt Nam. Đại hội đánh dấu một mốc quan trọng trong quá trình lãnh đạo và trưởng thành của Đảng ta; đồng thời có nhiều đóng góp quý báu vào kho tàng lý luận cách mạng nước ta.

Đại hội bầu ra Ban Chấp hành Trung ương gồm 19 ủy viên chính thức và 10 ủy viên dự khuyết. Ban Chấp hành Trung ương đã bầu Bộ Chính trị có 7 ủy viên chính thức và 1 ủy viên dự khuyết. Đại hội bầu Chủ tịch Hồ Chí Minh là Chủ tịch Đảng, bầu đồng chí Trường Chinh làm Tổng Bí thư.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ III

      Diễn ra từ ngày 5-10/9/1960 tại Hà Nội. Có 525 đại biểu chính thức và 51 đại biểu dự khuyết, thay mặt cho hơn 50 vạn đảng viên trong cả nước. Đại hội đã tiến hành tổng kết 30 năm lãnh đạo của Đảng, nêu lên những bài học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đại hội phân tích kỹ đặc điểm, tình hình cách mạng Việt Nam, quyết định đường lối cách mạng XHCN, xây dựng CNXH ở miền Bắc và đường lối cách mạng miền Nam nhằm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; đề ra nhiệm vụ và phương hướng của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.

Đại hội bầu BCH Trung ương gồm 47 ủy viên chính thức và 31 ủy viên dự khuyết; BCH Trung ương đã bầu Bộ Chính trị gồm 11 ủy viên chính thức. Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục giữ cương vị Chủ tịch Đảng. Đồng chí Lê Duẩn được bầu làm Bí thư thứ nhất BCH Trung ương Đảng.
*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ IV

Diễn ra từ ngày 14-20/12/1976 tại Hà Nội. Dự Đại hội có 1008 đại biểu thay mặt cho hơn 1.5 triệu đảng viên trong cả nước. Đại hội IV của Đảng diễn ra trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước thắng lợi hoàn toàn, hai miền Nam – Bắc thống nhất sau hơn 20 năm bị chia cắt.

Đại hội thảo luận, đánh giá quyết định chuyển cách mạng Việt Nam từ cách mạng XHCN ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam sang thực hiện cách mạng xã hội trên toàn đất nước; đề ra đường lối xây dựng CNXH trong phạm vi cả nước, gồm: Đường lối chung cách mạng XHCN và Đường lối xây dựng kinh tế trong thời kỳ quá độ.

Đại hội thông qua Báo cáo Chính trị, Báo cáo về phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu chủ yếu của kế hoạch 5 năm (1976-1980), Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và sửa đổi Điều lệ Đảng. Đại hội tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đưa đất nước đi lên CNXH. Đại hội quyết định đổi tên Đảng Lao động Việt Nam thành Đảng Cộng sản Việt Nam. Đại hội còn bổ sung Điều lệ Đảng, thay chức danh Bí thư thứ nhất là Tổng Bí thư, bỏ chức danh Chủ tịch Đảng. Đại hội bầu Ban Chấp hành Trung ương gồm 101 đồng chí chính thức, Bộ Chính trị gồm 14 đồng chí. Đồng chí Lê Duẩn tiếp tục làm Tổng Bí thư.

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ V.

Diễn ra từ ngày 27-31/3/1982 tại Hà Nội. Dự Đại hội có 1033 đại biểu thay mặt cho hơn 1.7 triệu Đảng viên hoạt động trong 35.146 đảng bộ cơ sở.  Đại hội bầu Ban Chấp hành Trung ương gồm 116 ủy viên chính thức, 36 ủy viên dự khuyết. Bộ Chính trị gồm 13 ủy viên chính thức, 2 ủy viên dự khuyết, Ban bí thư gồm 10 đồng chí, đồng chí Lê Duẩn được bầu lại giữ chức vụ Tổng Bí thư. Đại hội V đã có những bước tìm tòi bước đi trên con đường quá độ lên CNXH, trước hết là về mặt kinh tế.

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VI.

Diễn ra từ ngày 15-18/12/1986 tại Hà Nội. Có 1129 Đảng viên tham dự, thay mặt cho gần 1.9 triệu Đảng viên cả nước. Ban Chấp hành Trung ương được bầu mới gồm 124 ủy viên chính thức và 49 ủy viên dự khuyết. Ban Chấp hành Trung ương bầu Bộ Chính trị gồm 13 ủy viên chính thức, 1 dự khuyết. Ban Bí thư gồm 13 đồng chí, đồng chí Nguyễn Văn Linh được bầu làm Tổng Bí thư.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VII.

Diễn ra từ ngày 24-27/6/1991 tại Hà Nội. Dự đại hội có 1176 đại biểu thay mặt cho trên 2 triệu Đảng viên trong cả nước. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương gồm 146 ủy viên, bầu Bộ Chính trị gồm 13 ủy viên (Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 6 khóa VII tháng 11/1993 đã bầu bổ sung thêm 4 ủy viên Bộ Chính trị). Đồng chí Đỗ Mười được bầu làm Tổng Bí thư.Đồng chí Đỗ Mười (1917). Nguyên quán: xã Đông Mỹ, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Được bầu tại Đại hội Đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 7. Nhiệm kỳ: 28/6/1991 – 26/12/1997.

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ VIII.

Đại hội diễn ra từ ngày 28/6-1/7/1996 tại Hà Nội. Dự Đại hội có 1.198 Đảng viên đại diện cho gần 2 triệu 130 nghìn Đảng viên trong cả nước. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương gồm 170 ủy viên. Đồng chí Đỗ Mười được bầu lại làm Tổng Bí thư (sau đó, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 4 khóa VIII – tháng 12/1997, đồng chí Lê Khả Phiêu đã được bầu làm Tổng Bí thư).

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ IX.

Đại hội diễn ra từ ngày 19-22/4/2001 tại Hà Nội. Tham dự Đại hội có 1.168 đại biểu là những Đảng viên ưu tú được bầu từ các đại hội đảng bộ trực thuộc, đại diện cho hơn 2,4 triệu Đảng viên trong toàn Đảng. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương khóa IX gồm 150 ủy viên. Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương đã bầu Bộ Chính trị gồm 13 đồng chí, Ban Bí thư gồm 9 đồng chí. Đồng chí Nông Đức Mạnh được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

*Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ X.

Đại hội diễn ra từ ngày 18-25/4/2006 tại Thủ đô Hà Nội. Dự Đại hội có 1.176 đại biểu thay mặt cho hơn 3,1 triệu đảng viên trong toàn Đảng. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương gồm 160 ủy viên chính thức và 21 ủy viên dự khuyết, với Bộ Chính trị gồm 14 thành viên và Ban Bí thư có 8 thành viên. Đồng chí Nông Đức Mạnh được bầu lại làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X. Đồng chí Nguyễn Văn Chi, Ủy viên Bộ Chính trị được bầu làm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng khóa X.

Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XI

Đại hội lần thứ XI của Đảng chính thức diễn ra từ ngày 12 đến 19/01/2011 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Mỹ Đình với sự tham dự của 1.377 đại biểu, đại diện cho hơn 3,6 triệu đảng viên sinh hoạt ở gần 54.000 tổ chức cơ sở Đảng. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, họp lần thứ nhất đã bầu Bộ Chính trị gồm 14 đồng chí. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng được bầu làm Tổng bí thư.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng.

*Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII

Diễn ra từ 20/1 – 28/1/2016. Tham dự Đại hội Đảng XII có 1.510 đại biểu, đại diện cho hơn 4,5 triệu Đảng viên. Số lượng đại biểu dự Đại hội lần thứ XII tăng 133 đại biểu so với Đại hội XI. Đây là Đại hội có số lượng đại biểu đông nhất trong 12 kỳ Đại hội Đảng toàn quốc. Với tinh thần trách nhiệm cao, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã bầu ra Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá mới gồm 200 đồng chí, trong đó 180 đồng chí Uỷ viên chính thức, 20 đồng chí Uỷ viên dự khuyết.

Tại Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã họp để bầu Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng được tín nhiệm bầu tiếp tục giữ chức vụ Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Đồng chí Trần Quốc Vượng được tín nhiệm bầu giữ chức vụ Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Đoàn Hân (Tổng hợp)